Otomat, para veya şimdilerde kredi kartlarıyla ödeme yapılarak çalışan, çeşitli ürünlerin satılabildiği çok pratik ve kullanışlı bir makinedir. Kullanıcılara çeşitli aperatifler, içecekler, pizzalar, kekler, gazeteler, biletler sunmak için tasarlanmış otomatik bir alışveriş seçeneğidir. Makine, atılan para miktarına ve ürünün seçimine bağlı olarak ürünü kullanıcılara temin eder (1).
Otomatların Kullanımı Nasıldır?
1. Kullanıcılar çeşitli atıştırmalıklara göz atarlar ve ne yemek istediklerine karar verirler.
2. Kullanıcılar seçimine karar verdiklerinde, seçtikleri ürünün fiyat ve kodunu okurlar.
3. Kullanıcılar, otomata bozuk para şeklinde veya kartlarıyla ürün fiyatına eş değer veya daha fazla para yüklerler.
4. Kullanıcılar makinede bulunan tuşları kullanarak istenen ürünün kodunu girerler.
5. Otomat, ürünü hazne alanına bırakır. Kullanıcılar ürünlerini makinenin alt kısmında bulunan bölmeden alırlar.
6. En son aşamada para üstünüz varsa makine size para üstünüzü geri verir.
Otomatlar Nasıl Ortaya Çıktı?
Otomatlar jetonla çalışan eğlence oyunları veya müzik makineleri ile karıştırılmamalıdır.
Otomatların ticari olarak ilk kullanımı, İngiltere’de 18. yüzyılın başlarında, madeni para ile ödeme yapılabilen otomatlarla başladı.
Daha sonra, 1880’lerin başlarında Londra’da ilk modern, bozuk parayla çalışan otomatlar tanıtıldı. Makine, Percival Everitt tarafından 1883’te icat edilmiş ve kısa süre sonra tren istasyonlarında ve postanelerde, zarflar ve kartpostallar bu şekilde satılmaya başlandı.
Amerika’daki ilk otomat makinesi 1888 yılında Thomas Adams Gum Company tarafından yapıldı ve otomat makinelerinin ilk ticari kullanımı, sakız satışlarının yapılamadığı yerlerde alternatif satış yöntemi olarak hayata geçti. New York tren platformlarında sakız satılmaya başlandı. Amerika’da 1937’de meşrubat satan otomatlar kullanılmaya başlandı.
ABD, II. Dünya Savaşı’na girmeden önce savunma birikimine başladı. Tesis yönetimleri insanların serinleme molası vermeden 10 saat veya daha uzun süre verimli bir şekilde çalışamayacağına karar verdi. Ve böylece bu otomatlar içecek ikramının en pratik yolu oldu. 1940’lar ve 50’ler boyunca otomat işi sadece fabrikalarda yoğunlaştı. Bu dönemin sonunda, makineler çok çeşitli, taze hazırlanmış ve hazır ambalajlı yiyecekleri satmak için kullanıldı. Şişelenmiş meşrubat satmak için otomatlara soğutma sistemi de eklendi.
Bu sistem başlarda sadece fabrikalarda kullanılırken giderek büyüdü ve makineler okullarda, üniversitelerde, sağlık tesislerinde ve ofislerde yaygın olarak kullanılmaya başlandı.
Japonya’da ise satışlar 1960’larda başladı ve o zamanlardan günümüze kadar otomat satışları hızlı bir şekilde ülkenin dağıtım sisteminde önemli bir faktör haline geldi. Ülke genelinde şu an 5.5 milyon otomat bulunmaktadır. Yiyecek, akıllı telefonlar, SIM kartlar ve hatta giysiler bile bu makinelerde bulunabilir (2).
Otomatlar şu anda birçok ülkede bulunmaktadır ve daha yakın zamanlarda, geleneksel otomatlara kıyasla daha fazla çeşit ürüne ulaşım sağlayan otomatlar oluşturulmuştur.
Bilinen en eski satış makinesi, birinci yüzyıl Roma Mısırı’ndaki bir mühendis ve matematikçi olan İskenderiyeli Heron’un eseridir. Bozuk para karşılığında kutsal su veren bir sistem kurmuştur.
En Popüler Otomat Çeşitleri
Yiyecek ve Atıştırmalık Otomatları
Dünyada çeşitli gıda ve atıştırmalık otomatları bulunmaktadır. Cips, kurabiye, kek gibi atıştırmalıklar yani raf ömrü olan gıdaların satıldığı otomatlar oldukça yaygındır. Soğuk alkolsüz içecekler ve dondurma ikramları gibi bazı gıda otomatları soğutucu özelliğe sahipken, bazı makineler sıcak yiyecek sağlar.
Fotoğraf Kabinleri
Bir fotoğraf kabini, otomatik, genellikle bozuk parayla çalışan, kamera içeren bir otomattır. Bugün, fotoğraf kabinlerinin büyük çoğunluğu dijitaldir. Geleneksel olarak, fotoğraf kabinlerinde, fotoğraflanan bir veya iki kullanıcının oturması için tasarlanmış bir koltuk veya tezgah vardır. Kabin genellikle gizlilik sağlamak ve fotoğraf oturumu sırasında dışarıdan müdahaleyi önlemek için bir tür perde ile kapatılır. Ödeme yapıldıktan sonra, fotoğraf kabininde bir dizi fotoğraf çekilir ve müşteriye baskılar verilir.
Bilet Makinesi
Bilet makinesi, bilet üreten bir satış otomatıdır. Bu makinelerle tren istasyonlarında tren biletleri, metro istasyonlarında metro biletleri ve diğer toplu taşıma biletlerini satmaktadır. Biletlerin türünü ve miktarını seçmek için görüntüleme ara yüzü kullanılır. Daha sonra nakit veya kredi kartı için bir ödeme yöntemi seçilir ve kullanıcı için biletler basılır.
Bozuk para otomatları
Bu makineler, kağıt paralarla eşit miktarda madeni para veren bir otomat türüdür.
Gazete Otomatı
Gazete otomatları, gazeteleri dağıtmak için tasarlanmış bir otomattır. Gazete otomatları dünya çapında kullanılmaktadır ve gazete yayıncıları için ana dağıtım yöntemlerinden biridir.
